Zagrożenie wybuchem i pośrednio także zagrożenie pożarem, to poważny problem, który wpływa na poczucie bezpieczeństwa ludzi. Aby jak najlepiej zapobiegać tego typu wypadkom Minister Spraw Wewnętrznych w rozporządzeniu z 7 czerwca 2010 roku, przedstawił klasyfikację urządzeń, które służą do wczesnego wykrywania zagrożeń. Jednym z nich jest detektor gazów wybuchowych. Poznaj jego funkcje oraz zastosowanie.
Na co reaguje czujnik gazu?
Aby móc w ogóle mówić o skutecznym zabezpieczaniu i prewencji wybuchów, trzeba najpierw zadać sobie pytanie – co stanowi zagrożenie i jakie urządzenie najlepiej je wykryje. Najgroźniejsze są gazy palne, dlatego ważne jest stałe kontrolowanie ich stężenia. Gdy to zbliży się do niebezpiecznego poziomu, wówczas może dojść do uruchomienia urządzeń wczesnego reagowania. O tym, że pojawiły się iskry elektryczne, które świadczą o rozszczelnieniu instalacji lub innych awariach, poinformuje Cię sygnał świetlny oraz dźwiękowy. Trudno go przeoczyć. W takiej sytuacji dojdzie też do automatycznego odcięcia dopływu gazu czy uruchomienia wentylacji – działań niezbędnych do podjęcia przed pojawieniem się odpowiednich służb.
Jak działa czujnik gazu?
Czujnik gazu wykrywa stężenie, które przekracza normy już przy dolnej granicy normy. Informacja o odstępstwie od normy poniżej 1% daje sporo czasu na prawidłową reakcję – albo uchylenie klap oddymiających, albo wezwanie pomocy, albo zastosowanie innych rozwiązań (np. wietrzenie).
Czujnik wykrywa też gazy trujące, czyli parę toluenu, benzenu, amoniak, a nawet tlenek węgla w stężeniu, które jest toksyczne dla ludzi. Stężenia trujące są wielokrotnie niższe od stężeń powodujących wybuch, dlatego stosuje się różne czujniki gazu, w zależności od tego, czy celem ma być ochrona ludzi czy ochrona budynku.
Jaki czujnik gazu wybrać?
Wiesz już, że czujnik gazu reaguje na różne zagrożenia. Czas na dopasowanie odpowiedniego modelu dla swoich potrzeb oraz miejsca docelowego. Elementem mającym największe znaczenie jest tutaj sensor, bo to on reaguje bezpośrednio na pojawienie się zagrożenia. Trzeba jednak bardzo uważnie kontrolować ich pracę oraz kalibrować, aby ustrzec się przed błędami pomiarowymi czy innymi zaniedbaniami. Do wyboru są sensory:
- katalityczne,
- absorpcyjne w podczerwieni,
- półprzewodnikowe,
- elektrochemiczne.
Wybierając je, trzeba uwzględnić, jakie warunki panują w budynku. Chodzi tu zwłaszcza o temperaturę, wilgotność, a nawet obecność innych gazów, które zakłócałyby pomiary. Przy ustawianiu urządzenia należy również zdefiniować progi alarmowe, po osiągnięciu których czujnik uruchomi procedurę.
Ciekawym rozwiązaniem jest zastosowanie w czujnikach sensorów z procesorami. Zapamiętują one parametry, okoliczności, częstotliwość i przyczynę włączania się alarmu, co dostarcza ważnych i przydatnych danych statystycznych. W ten sposób można na przyszłość wyeliminować szczególnie szkodliwe czynniki lub skalibrować urządzenie, aby pracowało optymalnie. Monitorowanie zmian stężenia gazu to również ważny element bezpieczeństwa.
Niebezpieczne stężenie gazu – skuteczna ochrona
Sama świadomość tego, że w pomieszczeniu, w którym mieszkasz lub pracujesz stężenie gazu może zostać przekroczone, a Ty znajdziesz się wówczas bezpośrednio w zagrożonej strefie, wywołuje stres i niepokój. Dobrze, że podjąłeś decyzję o tym, żeby zamontować czujnik gazu. Pamiętaj jeszcze o jego odpowiednim dobraniu i wreszcie zamontowaniu oraz kalibracji.
- Urządzenie musi być prawidłowo zainstalowane (zgodnie z instrukcją). Chodzi o profesjonalne rozprowadzenie okablowania, test zgodności i inne, o które najlepiej zadba ekipa montażowa.
- Urządzenie trzeba rozsądnie eksploatować. Co to znaczy? Przede wszystkim musisz pilnować narzuconych terminów kontroli oraz kalibracji detektora, wymieniać akumulatory. Te czynności trzeba zlecić firmie, która ma do tego stosowne uprawnienia.
Aspekty techniczne wynikają bezpośrednio też z tego, jakie komponenty zostały wykorzystane do produkcji detektora. Ten system składa się z kilku elementów, zazwyczaj detektora z sensorem, modułu sterującego i sygnalizatora. Ważną częścią jest zawór odcinający, który odcina dopływ gazu w razie przekroczenia norm stężenia w danym obiekcie. Jeżeli instalacja zostanie połączona z innymi urządzeniami, to wtedy można ją skonfigurować, aby zamykała śluzy czy aktywowała inne procedury bezpieczeństwa.
Gdzie zamontować czujnik gazu?
Czujnik gazu powinien znaleźć się w miejscu, które jest najbardziej narażone na gromadzenie się gazów. Czasem jest po prostu ściana czy sufit obok piecyka, ale często, zwłaszcza w większych zakładach, przy ustalaniu lokalizacji czujnika trzeba uwzględnić ciężar właściwy gazu, ruch powietrza, a nawet to, gdzie zlokalizowane są otwory wentylacyjne. Wymagany jest też stały dostęp do czujnika.
Detektory gazów wybuchowych w przeciwpożarowych działaniach prewencyjnych są niezwykle ważnymi urządzeniami. Nie tylko alarmują o przekroczonych normach, ale też pozwalają śledzić zmiany, aby lepiej zapobiegać im w przyszłości.